W końcu XIX w. jeden z miejscowych gospodarzy wybudował drewnianą kaplicę na chwałę Matki Bożej Różańcowej.  W 1906 r. staraniem wójta Józefa Sondeja, mazurzanie wybudowali murowaną kaplicę pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Msze św. od tej pory odprawiał kapłan z Raniżowa, gdzie do parafii należały Mazury, zaś Ludwik Bełza, nazywany „Mazurskim Symeonem”, odprawiał nieustannie modlitwy w intencji utworzenia parafii i budowy kościoła w Mazurach.  Z jego inicjatywy w 1935 r. mieszkańcy wystąpili do kurii w sprawie utworzenia parafii.

     Bp przemyski Franciszek Barda 4 lutego 1938 r. ustanowił parafię Mazury. Jej administratorem mianował ks. Stanisława Bąka. Wiosną 1939 r. Komitet Budowy Kościoła na czele z ks. St. Bąkiem i sołtysem Wawrzyńcem Suskim rozpoczęli budowę świątyni. Plany dużej, trzynawowej świątyni, w stylu eklektycznym z akcentem romańskim, wykonał architekt Marian Osiński ze Lwowa. Po wybuchu II wojny światowej, mimo okupacji, budowę kontynuowano. 22 listopada 1941 r. sufragan przemyski bp Wojciech Tomaka poświęcił nowo wybudowany kościół. W 1952 r. rzeszowski artysta Zbigniew Krygowski wykonał ołtarz główny, a dziesięć lat później ołtarze boczne. Ten sam artysta w 1969 r. wykonał polichromię kościoła.  (źródło: www.diecezjarzeszowska.pl)

W drodze do Boga

     W jubileuszowym wydaniu „Łanu Mazurskiego” pod redakcją pana Benedykta Popka zostały szczegółowo przedstawione starania i dążenia wielu światłych mazurzan na czele z Ludwikiem Bełzą o utworzenie własnej parafii, troski o budowę i uposażenie kościoła od początku 1938r. do maja 1998r.  Redaktor naczelny wykonał tytaniczną pracę opracowując „Kalendarium parafii Mazury” obejmujące lata 1366-1998.  

    Mam nadzieję, że ukaże się kolejne wydanie „Łanu Mazurskiego” będące kontynuacją chlubnej historii mazurskiej parafii, gdyż w 2018 roku obchodzić będziemy 80-lecie powstania parafii Mazury.  Kościół w Mazurach pięknieje  bowiem  wraz z upływem czasu  i budzi zachwyt w oczach mazurskich rodaków i przyjezdnych gości. Wystarczy  spojrzeć na jego wygląd, wnętrze i  bardzo zadbane obejście, by mieć podobne zdanie. Jest to owocem pracowitości i zapobiegliwości ks. Wiesława Doparta oraz ofiarności i zaangażowania wielu parafian. Od 1997r., odkąd  ks. Wiesław Dopart został proboszczem, nieustannie trwają prace budowlano- remontowo-porządkowe. Zapał ks. proboszcza, jego energia i bardzo dobra organizacja pracy sprawiły, że parafialne inwestycje wyrosły niczym grzyby po deszczu.

      Pokrótce przedstawię najważniejsze z nich, a na prośbę pana sołtysa Jana Adamczyka niektórym poświęcę więcej miejsca.

I tak, w otoczeniu kościoła:

• parking przykościelny na ponad 100 aut,
• kute, metalowe ogrodzenie kościoła od strony południowej,
• zazielenienie otoczenia świątyni tzw. „małą architekturą”,
• odwodnienie kościoła i plebanii,
• granitowe schody do świątyni wraz z barierkami dla niepełnosprawnych,
• wymiana drzwi wejściowych,
• automatyzacja dzwonnicy,
• malowanie dachu,
• nowe zegary na wieży kościelnej,
• kostka brukowa wokół świątyni i przed wejściem do kościoła,
• wyasfaltowanie drogi do plebanii.

Wewnątrz kościoła:

• gruntowne, artystyczne wymalowanie kościoła ,
• wykonanie centralnego ogrzewania,
• piękna, granitowa posadzka,
• renowacja obrazu M.B.N.P oraz 6 rzeźb umieszczonych w ołtarzu głównym i 2 rzeźb z ołtarzy bocznych,
• umieszczenie 6 witraży w bocznych oknach,
• odnowienie Grobu Pańskiego pochodzącego z okresu okupacji,
• poprawa instalacji nagłaśniającej,
• nowa szopka bożonarodzeniowa ,
• nowe, 19-głosowe organy na chórze,

Inne:

• remont starej plebanii,
• wybudowanie budynku gospodarczego, garażu,

Dalsze inwestycje służące wspólnocie parafialnej, to inwestycje cmentarne:

• wybudowanie nowej, nowoczesnej kaplicy cmentarnej,
• wymiana ogrodzenia cmentarza, a od strony południowej, nowe, kute z metalu ogrodzenie z pięknymi, artystycznie wykonanymi bramami wjazdowymi,
• wybrukowanie większości alejek,
• zasadzenie świerków wokół ogrodzenia na nowym cmentarzu,
• wybudowanie boksów-śmietników,
• uruchomienie studni z wodą.

     Oczkiem w głowie ks. proboszcza jest kościelny las, który pieczołowicie pielęgnuje. Dba o nowe zalesienia, kilkakrotnie zasadzono parę tysięcy sadzonek sosen, świerków, dębów, a także je ogrodzono w obawie przed szkodnikami. Wszystkie te inwestycje świadczą o wzorowej wręcz współpracy ks. Wiesława Doparta z parafianami. Świadczą także o wzajemnym zaufaniu księdza do parafian i parafian do księdza.

Wnętrze kościoła

     Duchowym centrum kościoła jest ołtarz główny, na którym spełnia się boski cud eucharystycznej Ofiary. Mieści się w prezbiterium i jest symbolem Chrystusa, toteż kościół otacza go szczególnym szacunkiem. Mazurski ołtarz główny wykonał z drewna dębowego pochodzący z Błażowej  k./Rzeszowa znany artysta rzeźbiarz i malarz Zbigniew Krygowski.  Wprawdzie zachował się projekt większego, jeszcze bardziej piękniejszego w formie ołtarza, ale ze względów finansowych zrezygnowano z jego wykonania. 21 czerwca 1952r. ks. bp. Wojciech Tomaka konsekrował nowy ołtarz, umieszczając w nim relikwie św. Stanisława Biskupa i św. Floriana, a na drugi dzień, w niedzielę 23 czerwca 1952 roku uroczyście intronizował kopię obrazu M.B.N.P, namalowaną przez Kazimierza Waluka - artystę, malarza i konserwatora z Torunia.  Obraz M.B. Nieustającej Pomocy umieszczony jest w górnej części nastawy i raz w roku zasłaniany jest obrazem  św. Stanisława Kostki, namalowanym na płótnie przez Stefanię Jaszczyszyn. W nastawie, po obu stronach obrazu, znajdują się dwie pionowe płaskorzeźby przedstawiające aniołów zajętych modlitwą, czytaniem i graniem. Po obu stronach nastawy ołtarza, na wysokich cokołach, stoją pokaźnych rozmiarów figury sześciu polskich świętych. Po prawej stronie - św. Stanisława Biskupa, św. królowej Jadwigi  i  św. Kazimierza po lewej zaś - św. Wojciecha, św. Jana Kantego i bł. Bronisławy. Rzeszowski artysta Z. Krygowski jest także twórcą dwóch ołtarzy bocznych, ambony, stalli, balasek, chrzcielnicy, żyrandoli i polichromii. Wykonał je w latach 50 i 60- tych XX wieku, a jego pomocnikami  podobnie jak przy wykonaniu ołtarza głównego, byli Adolf Chęć, Roman Magoń i Jakub Matuła. Całość znakomicie współgra ze sobą i tworzy zamkniętą artystycznie kompozycję. Mazurski artysta Benedykt Popek razem z córką Dominiką wykonał konserwację nadszarpniętych zębem czasu 6 lipowych figur świętych oraz 2 figur z ołtarzy bocznych, a artysta Piotr Cieślik położył na figury z ołtarza głównego polichromię. Został poddany także renowacji przez Edytę Powroźnik-Dedio obraz M.B. Nieustającej Pomocy i dziś błyszczy swym pierwotnym blaskiem.

     Wspomniany wyżej artysta Piotr Cieślik z Turaszówki koło Krosna w 2003 roku wymalował także wnętrze kościoła liczące 900 metrów kwadratowych, gdyż upłynął szmat czasu od 1969 roku, kiedy uczynił to Z. Krygowski. Tło namalował Zbigniew Kornacki z Mazurów, a pomagał kościelny Jan Matuła i Mariusz Ptak, także z Mazurów. Efekt ich pracy jest widoczny po dzień dzisiejszy.

      Zachwyt wiernych i przyjezdnych gości budzi piękna, misternie ułożona granitowa posadzka. Projekt wykonał Julian Kania - nauczyciel w Liceum Plastycznym w Rzeszowie, a wycinania aż 2.500 tysiąca elementów oraz ich ułożenia podjął się Bogdan Zawada  z Mazurów i jego brat Marek. Pomagał im w układaniu Marian Krawiec, Jan Matuła i Mariusz Ptak. Stare, ceramiczne płytki z niemieckiego poligonu „Luftwaffe” w Górnie, jeszcze z czasów okupacji, zachowano dla porównania pod ołtarzami bocznymi.

Wzrok wiernych przyciągają także piękne, witrażowe okna - dwa duże usytuowane w absydzie i 6 w nawach bocznych - po trzy z każdej strony. Projekt okien wykonał J. Śliwiński, a ich wykonanie zlecono  Krakowskiemu  Zakładowi  Witraży St. Gabriela Żeleńskiego. Zimą 1941r. przy blisko 17-to stopniowym mrozie zostały wstawione dwa, duże okna przedstawiające Najświętsze Serce Pana Jezusa po prawej stronie i Najsłodsze Serce Maryi po lewej stronie. Okna w nawach bocznych były witrażowe tylko w górnej ich części, w pozostałych zaś wypełnione białym szkłem. Dopiero kilka lat temu znaleźli się ofiarodawcy i szkło zastąpiono witrażowymi postaciami św. Jana Pawła II, św. Faustyny, bł. Karoliny Kózkówny, św. Józefa S. Pelczara, bł. ks. Jerzego Popiełuszki oraz  św. Urszuli Ledóchowskiej. U dołu okien wypisane są nazwiska fundatorów.

     Dziełem będącym ukoronowaniem dotychczasowych dokonań ks. Wiesława Doparta było wybudowanie nowych, 19-głosowych organów w kościele. Jest to już trzeci instrument muzyczny po zakupionej w czerwcu 1950r. fisharmonii i po wykonanych w 1960 roku przez organmistrza Mariana Pączka organach pneumatycznych, które wielokrotnie naprawiane, zagrały po raz ostatni 4 czerwca 2012 roku.

     Istnienie i działalność parafii posiada wiele aspektów, nie sposób  jednak  przedstawić je  w powyższym artykule. Zainteresowanych odsyłam do publikacji, które już się ukazały. Są to m.in. artykuły umieszczone w „Wieściach Raniżowskich” nr 3 /97 z 2005 roku oraz nr 173-174 z 2011 roku i artykuł Benedykta Popka  poświęcony mazurskim organom w „Kurierze Sokołowskim” nr 5/216/2012.

Cmentarz parafialny

     Każdy cmentarz jest miejscem wiecznego spoczynku zmarłych i miejscem modlitwy za nich. Ma charakter sakralny i powinien być otoczony religijną czcią i szacunkiem oraz szczególną troską.  Wraz z powstaniem w 1938r. parafii, także  mazurska społeczność postarała się o własny cmentarz grzebalny. Świadczy o tym akt notarialny z 7 października 1937r. zgodnie z którym kościół w Mazurach otrzymał na wieczną własność parcelę gruntową, oznaczoną liczbą katastralną  2819/4. 13 lutego 1938r. ks. proboszcz Stanisław Bąk poświęcił nowy cmentarz parafialny okopany rowem i ogrodzony parkanem. Koszty ogrodzenia pokryła Gromada Mazury, a parafianie wyrównali teren. Pierwszą parafianką, której doczesne szczątki spoczęły na tym cmentarzu była 23-letnia Jadwiga Dec.

     Tuż po zakończeniu II wojny światowej (1939-1945) cały teren wzdłuż ogrodzenia obsadzono srebrnymi świerkami, które z czasem wyrosły na okazałe drzewa dodające uroku i zadumy temu miejscu. Niestety, plac cmentarny szybko zapełnił się grobami i pojawiła się konieczność jego powiększenia. W 1964r. ks. proboszcz Ludwik Sieradzki przedłużył cmentarny plac w kierunku południowym, a na środku placu została wybudowana drewniana kostnica. Całość - starą i nową część - ogrodzono drucianą siatką na betonowej podmurówce z żelaznymi słupkami. 17 maja 1964r. nowy cmentarz został uroczyście poświęcony, zaś stary cmentarz został zamknięty. Zapełniły go groby 305 osób dorosłych i 105 mogił dziecięcych.

     Po blisko 20-tu latach ponownie zaczęło brakować wolnych miejsc na pochówek.  Komitet Rozbudowy Cmentarza z przewodniczącym Józefem Niemcem oraz Janem Kusem i Franciszkiem Sądejem wraz z księdzem proboszczem Józefem Kowalem wystąpili do wojewody rzeszowskiego z wnioskiem o wyrażenie zgody na rozszerzenie cmentarza. Wojewoda pozytywnie rozpatrzył prośbę i w wyniku wymiany działek z Rozalią Kustrą, Agnieszką Popek i Janem Mikołajczykiem ogólna powierzchnia nowej działki cmentarnej wyniosła około 5400 metrów kwadratowych.  20 maja 1988r. bp Stefan Moskwa poświęcił nowy, trzeci już cmentarz.  19 lipca tegoż roku potężna wichura zniszczyła, łamiąc i wyrywając z korzeniami, większość zasadzonych tuż po wojnie świerków.  Proboszcz Józef Kowal po usunięciu „wiatrołomów” rozpoczął wymianę ogrodzenia, które dopiero w 1993r. zakończył ks. proboszcz  Józef Półchłopek. Żelazny płot został pomalowany olejną farbą zabezpieczającą go przed korozją i zniszczeniem.

     Z okazji jubileuszu 2000-lecia narodzin Chrystusa oraz w odpowiedzi na apel bp rzeszowskiego Kazimierza Górnego, by wspólnoty  parafialne ofiarą i czynem upamiętniły to wielkie, historyczne wydarzenie, mazurska społeczność wraz z  ks. proboszczem  Wiesławem Dopartem postanowiła wybudować cmentarną kaplicę– pomnik 2000 - lecia chrześcijaństwa. W połowie lipca 2000r.  przystąpiono do jej budowy wg projektu mgr inżyniera architekta Jana Miłka. Projekt budowlany został wykonany bezpłatnie w Przedsiębiorstwie Projektowo-Geodezyjnym „PROGEZ” sp.z.o.o. w Rzeszowie, z  sympatii do Mazurów dyr. inż. Sławomira Wojtysia mającego za żonę mazurską rodaczkę. Murowaniem kaplicy w systemie gospodarczym zajęli się Stanisław Skiba z Korczowisk i Bogdan Wieteszka z Turzy. Więźbę dachową wykonali Franciszek Wieteszka z Turzy i Henryk Sondej z Mazurów oraz Stanisław Skiba z Korczowisk. Jan i Wacław Sondejowie z Turzy oraz Adam Kołodziej pokryli czerwoną blachodachówką dach kaplicy. Tynkowaniem  wnętrza zajęli się Kazimierz Kwiecień i Bogdan Sondej z Mazurów. Projekt pięknego okna witrażowego od strony południowej wykonał miejscowy, utalentowany artysta Benedykt Popek. Uroczystego poświęcenia kaplicy 1 listopada 2000r., w dniu Wszystkich Świętych, dokonał mazurski rodak ks. Józef Kania - proboszcz parafii pw. Chrystusa Króla w Dzierżoniowie. Wtedy też odbyła się w części  górnej kaplicy, po raz pierwszy Msza święta, która ma zawsze uroczysty  charakter, z udziałem księży rodaków i innych znamienitych Gości, a odprawiana jest  właśnie we Wszystkich Świętych.

     1 listopada 2012r. ks. W. Dopart poświęcił górujący nad grobami  piękny chromoniklowy krzyż, ufundowany przez OSP w Mazurach  w 90-lecie powstania straży z wymownym przesłaniem wyrytym na granitowej płycie:

„Szacunek Tym, którzy odeszli,                                       

Miłość tym, którzy są.                                                                

Nadzieja dla Tych, którzy przyjdą.”

     W 2013 roku z inicjatywy ks. proboszcza Wiesława Doparta kaplica została rozbudowana, a całością  prac kierowali Marian Krawiec i jego zięć Bogdan Mul z Mazurów. Prace rozpoczęli 17 lipca 2013r., a w połowie października tegoż roku rozbudowana kaplica zaczęła funkcjonować.  Pierwszą zmarłą osobą, która w niej spoczęła była żona M. Krawca – Elżbieta (zm. 21 października  2013r.), kolejną zaś sam Marian Krawiec (zm. 30 października  2013r.). Tak więc - „Niezbadane są Boskie wyroki, a każdy z nas nie zna dnia ani godziny swego odejścia do Pana”.

     W maju 2016r. artystka Krystyna Kozioł pochodząca z Bartkówki koło Dynowa artystycznie wymalowała wnętrze kaplicy. Namalowane przez nią postacie Zmartwychwstałego Chrystusa oraz aniołów dodały majestatu temu miejscu.

    Kończąc poniższy artykuł warto wspomnieć o ufundowanych z potrzeby serca przez Bogdana Zawadę dwóch nagrobkach dla nieco zapomnianych przez parafian fundatorów Kościoła – śp. Zofii Olszowy i  śp. Ludwika Bełzy.

     Dziś mazurska nekropolia licząca około 1,2 ha powierzchni, to oaza ciszy i spokoju, zadbana i uporządkowana, a od kilku lat ,z inicjatywy księdza Wiesława Doparta ogrodzona od strony południowej pięknym, kutym w metalu ogrodzeniem z artystycznie wykonanymi bramami. Wyłożone kostką brukową alejki zachęcają wiernych do spacerów i modlitw w tym szczególnym dla każdego chrześcijanina miejscu.

                                                                      Bożena Smolak